موقعيت جغرافيايي :

شهرستان تويسركان بين مدار 34درجه و20دقيقه تا 34درجه و48دقيقه عرض شمالي و48درجه و5دقيقه تا 48درجه و38دقيقه طول شرقي قرارگرفته است .اين شهرستان از شمال ودر خط الراس رشته كوههاي الوند به شهرستانهاي همدان واسد آباد از شرق به شهرستان ملاير واز جنوب به شهرستان نهاوند واز غرب به استان كرمانشاه محدود است .مساحت اين شهرستان 1463كيلومتر مربع است كه 7/7 در صد مساحت استان را در بر گرفته است . تقسيمات كشوري : شهرستان تويسركان داراي دو شهر به نامهاي تويسركان وسركان به مركزيت شهر تويسركان بوده وداراي 126آبادي ودوبخش وهفت دهستان به شرح ذيل مي باشد : - بخش مركزي شامل 4دهستان به نامهاي خرمرود،حيقوق نبي ،سيدشهاب ،كرزانرود. - بخش قلقل رود شامل 3دهستان به نامهاي كمال رود ،قلقل رود وميانرود . اوضاع اقليمي: شهرستان تويسركان،داراي آب وهواي نيمه خشك سرد بوده ورژيم بارندگي آن از تيپ اقليم مديترانه اي ومتوسط بارندگي ساليانه آن حدود 400ميليمتر مي باشد .ميانگين درجه حرارات سالانه اين شهرستان حدود 18/13 درجه سانتيگراد است . وضعيت توپوگرافي ورودخانه ها: شهرستان تويسركان در دره هاي دامنه جنوب غربي كوه الوند قرارگرفته ومنطقه اي كاملاً كوهستاني است . بلندترين كوههاي آن عبارتند از :الوند با ارتفاع 3573 متر ،قله خان گرمزبا ارتفاع 2868 متر وكوه هاي كمر زردوكليان ،سياه دره در جنوب شهرستان به ترتيب با ارتفاع 2168،2582و2818 متر از سطح دريا وهمچنين روستاي كارخانه در جنوب غربي شهرستان باارتفاع مطلق 1555متر گودترين منطقه شهرستان محسوب مي شود.از منطقه تويسركان دورودخانه سرچشمه مي گيرند:- رودخانه كرزان رود از قسمت هاي علياي دره گشاني وسنجوزان سرچشمه مي گيرد ودر حدود روستاي آريكان با دو شعبه از رود سرابي وسركان يكي شده وبنام قلقلرود به طرف جنوب غربي شهرستان امتداد مي يابد .- رودخانه خرم رود از دره هاي شمال شرقي شهرستان در جنوب كوه الوند سرچشمه گرفته وپس از پيوستن به رودخانه كندر به طرف غرب جريان مي يابد.حجم تخليه سالانه آبهاي سطحي اين شهرستان حدود 55 ميليون متر مكعب در سال است.

وجه تسمیه تویسرکان:

درباره تویسرکان در یکی از قدیمی ترین کتب جغرافی با عنوان رودآور چنین آمده است؛(رودآور کوره ای از اعمال جبال است در هفت فرسخی همدان و نهاوند) جای دیگر در همین کتاب : (رودآور شهری است بزرگ و پهناور و زراعت زعفران آن مشهور است و منبر آن محلی است به نام کرج رودآور که قریه های بسیار دارد).از نظر تاریخی در برخی کتب که از قرن هفتم هجری به بعد تالیف شده، از این محل به نام (قصبه توی) یادشده است که از محلات رود آور بوده است. جاذبه های تاریخی و فرهنگی تویسرکان: از جمله آثار تاریخی و فرهنگی این شهرستان میتوان به : آرامگاه حیقوق نبی – آرامگاه میررضی الدین آرتیمانی – پل فرسفج – کاروانسرای فرسفج – خانه اقتداری – خانه مسعودی – مجموعه پارک و چنارهای کمربسته – قلعه اشتران –بازار و مسجد جامع تویسرکان –حمام و مسجد جامع سرابی –حمام و مسجد امیرالمومنین و امامزاده اسماعیل زرهان –حمام ومسجد باغوار- حمام جولستان-چنارمسجد باغوار قدیمی- مدرسه علمیه شیخ علیخان زنگنه –امامزاده زید ابن علی (شاه زید) و امامزاده اسماعیل (امامزاده کوه)-حمام و قلعه اردلان اشاره کرد.