موقعيت جغرافيايي:

شهرستان نهاوند با مساحت 1461 كيلومتر مربع يكي از هشت شهرستان استان همدان بوده ودر جنوب غربي آن قراردارد .اين شهرستان از شمال به شهرستان تويسركان از شمال غربي وغرب به استان كرمانشاه از جنوب به استان لرستان واز شرق به شهرستان ملاير محدود مي گردد.اين شهرستان در بين عرض هاي 1/34و25/34 شمال وطول هاي 58/47و32/48 شرقي قراردارد مساحت اين شهرستان در مقايسه با استان رقمي معادل 7/7 درصد است .

تقسيمات كشوري:

شهرستان نهاوند داراي دو شهر به نامهاي نهاوند وفيروزان به مركزيت نهاوند بوده وداراي 193آبادي ودو بخش و7دهستان به شرح ذيل مي باشد :

• بخش مركزي شامل 5دهستان به نامهاي طريق الاسلام ،فضل ،گيان ،شعبان وگاماسياب مي باشد.
• بخش خزل شامل2دهستان به نامهاي خزل شرقي وسلگي مي باشد.

اوضاع اقليمي:

شهرستان نهاوند داراي آب وهواي نيمه خشك وسرد بوده ورژيم بارندگي آن از تيپ اقليم مديترانه اي ومتوسط بارندگي ساليانه آن محدود 450ميليمتر مي باشد .ميانگين درجه حرارت سالانه حدود 18/13 درجه سانتيگراد است .

وضعيت توپوگرافي ورودخانه ها:

دشت نهاوند بصورت دره اي باريك وطويل با وسعت 640كيلومتر مربع از رسوبات آبرفتي تشكيل شده است مرتفع ترين مناطق نهاوند در كوههاي غربي است .شيب عمومي دشت نهاوند از جنوب شرقي به شمال غربي است .در اين شهرستان رودخانه گاماسياب كه از بهم پيوستن رودهاي ملاير،تويسركان ونهاوند بوجود آمده در جهت جنوب شرقي شمال غربي تا محل برخورد به رودخانه قره سو جريان  مي يابد .حجم تخليه ساليانه رودخانه گاماسياب حدود 650ميليون متر مكعب بوده كه از محل روستاي دو آب خارج ووارد استان كرمانشاه مي شود .

پيشينه تاريخي:

به استناد تحقيقات پروفسور گريشمن از تپه گيان واقع در 18 كيلومتري جنوب غربي نهاوند ،حدود 37قرن ، قبل از ميلاد مسيح،قومي در اين شهر زندگي مي كرده اند كه تمدني شبيه تمدن بن النهرين داشته وبعد ها بدست اقوام ديگر از بين رفته است .

اين شهرستان مقارن انقراض هخامنشيان،در حمله اسكندر،مورد تاخت وتاز قرارگرفته اما به علت داشتن دژ وباروهاي محكم درامان ميماند ،سلوكيان نيز به اين شهر حمله كرده وپس از فتح آن، مدتي در نهاوند اقامت گزيده اند .درحمله اعراب به ايران ،سپاهيان اسلام در نهاوند با مقاومت سپاهيان ايران روبرو مي شوند ولي در نهايت،سپاه ايران شكست مي خورد .در دوره قاجاريه،ناصرالدين شاه ضمن بازديد از اين شهر ،دستور داد قلعه نهاوند را كه دژي تاريخي محسوب مي شد ،خراب كنند .

بناهاي تاريخي وفرهنگي شهرستان نهاوند به شرح ذيل مي باشد:

تپه باستاني گيان – ستون هاي معبد لائوديسه – مسجد جامع نهاوند- مقبره شيخ ابوالعباس نهاوندي – حمام و مسجدحاج آقا تراب نهاوند-حمام گلشن-خانه شهید قدوسی-خانه صمصام نظام-خانه فاطمی-پل زرامین-امامزاده بدیع الزمان(ع)