همدان، آتن و رُم، سه شهر باستانی در دنیای شناخته شده بشری هستند که از هزاره نخست پیش از میلاد دارای تمدن و شهرنشینی مدرن در تمامی ادوار تاریخی بودهاند و هنوز هم زنده و پابرجا هستند.
میلاد وندائی باستانشناس در یادداشتی نوشت: از فواید ثبت جهانی هگمتانه میتوان به جذب گردشگر از اقصی نقاط جهان، ارزآوری و رشد اقتصاد برای استان همدان اشاره کرد. ثبت «هگمتانه و مرکز تاریخی همدان» به عنوان میراث جهانی یونسکو میتواند توجه جهانیان را به تمدن غنی مادها و دیگر سلسلههایی که رد پای خود را در این دیار باقی گذاشتند، جلب کند. این موضوع همچنین کمک میکند تا مسئولان و جامعه محلی نسبت به توسعه غیراصولی در محدوده مدنظر و حریم منظری آن حساسیت ویژه داشته باشند.
در نهایت زمانی که توجه گردشگران را به خود جلب کند، اثرات اقتصادی و اجتماعی ثبت جهانی در یونسکو ابعاد جدیدی به موضوع میدهد و حفاظت از این میراث جهانی دغدغه همگان خواهد شد.
زمانی که همه مردم شهر دغدغه حفظ میراث پیدا کنند و این دغدغه در تصمیمات فردی و نهادی در شهرسازی موثر افتد، به توسعه پایدار یعنی استفاده از منابع به طوری که نسلهای بعدی نیز از آن منتفع شوند، خواهیم رسید.
ثبت جهانی هگمتانه جدا از ارتقای جایگاه فرهنگی و تاریخی همدان در سطح بینالملل، موجب حضور گردشگران خارجی میشود که این موضوع باعث رونق کسب و کار محلی و بومی خواهد شد و از سوی دیگر رشد اقتصادی مطلوب و مناسب شهر و استان همدان را در پی خواهد داشت. اگر زیرساختهای لازم را فراهم کنیم بر اساس هماهنگیهای انجام شده کمتر از ۲ماه دیگر ارزیابان اعزامی از کمیته میراث جهانی یونسکو برای بررسی فنی پرونده تپه هگمتانه وارد ایران خواهند شد و امید است نتایج بررسی میدانی این کارشناسان نیز به الحاق این اثر بینظیر تاریخی به پرونده جهانی میراث تاریخی منجر شود.
سال ۷۰۷ پیش از میلاد، دقیقا تاریخی بود که دیاکو پرچم نخستین امپراطوری جهان به تعاریف امروزی را بالا برد و «هگمتانه» را به عنوان مرکز این جهان جدید برگزید و امسال یعنی سال ۱۴۰۲ میتواند سالی باشد که پس از ۲۷۳۰ سال دگرباره هگمتانه پرچمدار ایران در جهان باشد.
در دنیای پسا پست مدرن و به لطف پیشرفت تکنولوژی دسترسی به عکسهای هوایی و ماهوارهای بسیار آسان شده است و هر آنکس در لحظه اراده کند، میتواند همانند یک پرنده بر بالای شهر همدان باشد.
همدان در عکس هوایی نیز نقشهای منحصربهفرد دارد و میتوان گفت تنها شهر در ایران امروز است که به سبک دایرهای، که سبک ویژه شهرسازی ایران باستان بوده، ساخته شده است؛ اگر به دایره مرکزی شهر که همانند پیتزا به شش قسمت تقسیم شده است بنگریم، در دو ضلع شمالی آن تپهای در دل شهر وجود دارد که نگهبان میراث سه هزار ساله، از هگمتانه تا همدان است.
میراثی که نادر شهری در جهان، چنین نگینی در دل خود دارد، نگینی که شاید در دید نخست تَلی از خاک باشد، اما در دل خود خانه و مسکن تکتک انسانهایی بوده است که از هزاره نخست قبل از میلاد تا به امروز در این خاک زندگی میکردند و هر وجب و خشتی که بر کنگرهها و ایوانها و طاقچههای آن است، به قول خیام، انگشت وزیری و سر سلطانی است.
کوچه پسکوچههای همدان، همانند رگی در میانه بدن عمل میکند و هرگاه قدم در آنها میگذاریم حافظه تاریخی ما را بیدار میکند، در جستجوی فضاها و زمانهای گمشده در کودکی و جوانیمان خواهیم گشت و با گذار زمان میبینیم که دیگر نه من و شمایی هست و نه آن و دیگری، و تنها هگمتانه و همدان است که در طول تاریخ پایدار و استوار مانده، پس ما به فرزندان و آیندگان مدیون هستیم تا شهری که سه هزار سال برقرار بوده است را سالم و سلامت و زنده به آنان برسانیم، زیرا ما هزارههاست که اینجاییم و حافظه تاریخی همدان و ایران هستیم.