توضیحات

از جمله يادمانهاي مذهبي بجاي مانده از قوم كليمي درهمدان بقعه آرامگاه استر ومردخاي مي باشد،اين مكان همه ساله پذيراي زائرين كليمي وبازديد كنندگان زيادي از نقاط مختلف ايران وجهان است وزائرين كليمي در ايامي ويژه مراسم مذهبي خويش را در اين مكان اجرا مي كنند.اين مراسم كه به جشن پوريم شهرت دارد در اواخراسفند واوايل فروردين ماه (15-13 آدار ـ گاهشمار كليميان ) در بزرگداشت سالروز نجات كليميان از قتل عام ، توسط استر ـ ملكه حشايار شا(445-486 ق.م) ـ وعموي وي مردخاي با دعا ونيايش وگرفتن روزه ومراسم افطار وخواندن طومار مگيلا آغاز وطي روزهاي (14و15آدار) با دادن هدايا وديد و بازديد وبزم وشادماني ادامه  ميابد. بنا بر روايات مشهور تاريخي ، ((هدسه )) دختري كليمي بوده كه پس از آنكه از جانب خشايارشا(سومين پادشاه هخامنشي)بعنوان ملكه دربار انتخاب شد به جهت زيبايي اش استر(ستاره)نام گرفت ومردخاي پسر يائير واز نژاد بنيامين ، عموي استر ونگهبان دربار هخامنشي در شوش بوده وتربيت استر را برعهده داشته است واو بود كه هدسه را به دربار آورد . هامان وزير خشايارشا، نقشه قتل عام كليميان ايرا را در سر داشت ومردخاي كه از اين توطئه اگاهي يافته بود شاه راآگاه ساخت وبه جهت موقعيتي كه استر ومردخاي در دربار داشتند سبب نجات قوم كليمي در ايران شدند .

اين بناي چهارگوش آجري با گنبدي برفراز آن ،يادگاريست از قرن هفتم هجري قمري كه به دستور ارغون شاه مغول برپايه هاي بنايي قديميتر با نهاده شد،ورودي اين آرامگاه در كوتاه سنگي اي است كه توسط كلون باز وبسته مي شود وبه جهت ارتفاع اندك اين در، بايد خميده وارد آرامگاه شد.در ابتداي ورود اتاقي است درجهت شمالي ـ جنوبي كه حدود 7متر طول وقريب 3متر عرض دارد ،از وسط اتاق يك ورودي به حرم تعبيه شده است ،فضاي حرم مربع شكل وبه ابعاد 5/3 متر مي باشد.دو صندوق چوبي منبت كاري شده با نقوش بسيار بديع وزيبا در اين قسمت ديده ميشود كه بر روي يكي نوشته اي بدين مضمون حكاكي شده است:‌(( عمل عنايت الله ابن حضرت قلي تويسركاني )).اين صندوقها د ركنار يكديگر قرارگرفته اند وقبرهاي استر ومردخاي در زير اين صندوقها مي باشد ،گنبدي آجري برفراز حرم جاي گرفته است وديوارهاي داخلي بنا را كتيبه هاي كوچك وبزرگ سنگي وگچبري هايي به خط عبري وآرامي در برگرفته است. درباره پيشينه سكونت كليميان در مناطق غربي ايران ، در تورات چنين آمده است: (( وپادشاه آشور،اسرائيل را به آشور كوچانيده ايشان را در حلح وخابور نهر جوزان ودر شهرهاي ماديان برده وسكونت داد)).

كوروش كبير(559-530 ق.م )پس از لشگر كشي به بابل ،كليمياني را كه نبوكد نصر- پادشاه بابل از فلسطين به اسارت وبردگي گرفته وبه بابل برده بود آزاد كرد ، برطبق استوانه مشهور كوروش فرمان بازگشت ايشان در سال 537 ق.م به بيت المقدس صادر شد ، پس از اين فرمان به نظر ميرسد تعدادي از اين قوم در پي بازگشت شاه ايراني به ايران آمده ودر شهرهاي شوش، اصفهان، همدان و... ساكن شدند .